In the quest to understand how young musicians become professionals, one is first confronted by the question of what makes a professional. Most musicians seem to have their own definition.
“A professional is one that makes money off their music.” says Micsolo, who recently released his second EP, Gunfan.
Others say sound quality, experience, and simply the interest in making music as what makes one a professional.
“I don’t believe in professionals when it comes to music,” says Uno, rapper/producer. “We are not in a landscape where we can define what professionalism is yet.”
Most in the Ethiopian music industry today are self taught. Many of them are dropouts. Only a select few have seen formal education through to the end and continue to maneuver in the industry.
“The music school system often focuses more on skill rather than creativity,” says Abel Kibebew, one half of the music duo Ahadu. Abel points out how schools haven’t been able to keep up with the dynamic change of music. So many resort to teaching themselves off the internet.
“I was very excited when I first joined music school,” he says, “I thought we were going to learn how to make music in the classroom but I found that what I was attempting at home on my lousy computer was far ahead of what I was learning in school. So I dropped out and continued to make music on my own.”
“I took lessons when I was young,” says Iri Di, French-Ethiopian singer. “I hated my piano lessons because there was too much theory and it didn’t match my singing. I later taught myself to play guitar and I loved it.”
She believes the lessons she took as a young girl have been useful in training her musical ears. There is no dispute on the gains from formal education.
“I think it would have shortened the time it took for me to learn what I’ve learned,” says Abel. “And yet the education that we want is not available.”
ወጣት ሙዚቀኞች እንዴት ባለሙያ መሆን ይቻላሉ ለሚለው ጥያቄ መልስ ስንፈልግ አንድን ሰው ምንንድነው ባለሙያ የሚያደርገው የሚለው ጥያቄ ጣልቃ ይገባል። አብዝሃኞቹ ሙዚቀኞች የራሳቸው መልስ አላቸው።
“ባለሙያ ማከት ከሙዚቃው ገንዘብ የሚያገኝ ነው” ይላል በቅርብ ጉንፋን የተባለ ሁለተኛ ኢፒውን የለቀቀው ሚክሶሎ።
ሌሎች ደግሞ የድምፅ ጥራት ፣ ልምድ እና የሙዚቃ ፍላጎት ያለው ሰው ነው ባለሙያ የሚባለው ይላሉ።
“ወደ ሙዚቃ ሲመጣ በባለሙያውች አላምንም” ይላል ራፐፐር እና ፕሮዲዩሰሩ ኡኖ።
“ባለሙያነት ምንነቱ ትርጉም ሊሰጠው የሚችልበት መልካምር ላይ አደልም ያለነው” ሲልም ያክላል።
የኢትዮጵያ የሙዚቃ ኢንደስትሪ ውስጥ ያሉ አብዝሃኞቹ አርቲስቶች ራሳቸውን ነው ያስተማሩት።የተመረጡ ጥቂቶች ብቻ ናቸው የትምህርት ቤት ቆይታቸውን ጨረሰው በኢንዲስትሪው ውስጥ ለመንቀሳቀስ የቻሉት።
“የሙዚቃ ትምህት ቤቶቹ ከፈጠራ ይልቅ ችሎታ ላይ ያተኩራሉ” ይላል የአሃዱ አባል የሆነው አቤል ክበበው። አቤል ትምህርት ቤቶች ራሳቸውን ከጊዜው ለውጥ ጋር ማት፣አም አልቻሉም ይላል። ብዙዎች ራሳቸውን ከኢንተርኔት ማስተማርን ይመርጣሉ።
“ለመጀመሪያ ጊዜ የሙዚቃ ትምህርት ቤት ስገባ እጅግ ደስተኛ ነበርኩ” ይላል። “በክፍል ውስጥ ሙዚቃ መስራትን የምንማር መስሎኝ ነበር። ሆኖም ግን ቤቴ በኮምውተር ስሰራ የነበረው ሙዚቃ የምማረውን ጥሎት ሄዷል ለካ። ስለዚህ አቋርጬ በራሴ ሙዝቃ መስራቴን ቀጠልኩ።
“ልጅ እያለሁ ተምሬ ነበር” ትላለች ኢትዮ ፈረሳያዊቷ ሙዚቀኛ ኢሪ ዲ። “የፒያኖ ትምህርቴ ንድፈ ሃሳብ ይበዛው ስለነበር እና ከድምፄ ጋር ስላልተጣጣመ እጠላው ነበር። በኋላ ራሴን ጊታር አስተማርኩኝ። ባጣምም ወደድኩት” ትላለች።
The attention music is given in elementary school has a lot to do with why higher education is not able to catch up with musicians and why many have dropped out.
“It should have been given the same attention as math and science,” says Abel.
While talent, skill and creativity are a major part of what makes the music industry, networking and collaboration among musicians also makes a big part in how people figure out where to go and what to do. According to Uno, that might be one of the major things that set apart self taught musicians and those who took formal training.
“I was able to fail and see how things are done because I started at a young age,” he says, “But graduates who came into the industry with nothing but skill and talent end up hating music and resorting to other fields of work.”
Up and coming musicians face the challenge of not knowing where to go after having finished school. Singer/songwriter Yohana Sahle smiles back at her time right after graduation. Having completed her years of study at Yared Music School, she spent some time contemplating her next steps.
“It just hits you after graduation. Where to next? It was very scary.” she says.
Spaces like Fendika, Coffee House, Shifta, Guac On, etc,. have changed the game over the years by providing open mic and jam sessions where people, both self-taught and school-taught, perform on a stage and “get discovered.”
“Who you know matters,” says Dagy, singer of Mamaye. “I grew up in a family of musicians. My father was a drummer, my uncle is a bassist. My other uncle was an electric guitarist so I grew up exposed to music. But even now, getting up on a stage, finding collaborations, finding studio space always comes down to who you know. But once you find a stage, your audience grows and people will start calling you up to perform.”
Once a musician has gotten a foot in the industry, made a few songs and met a few people, consistency is very important. Although, eventually, it can become a lot of work.
“We do most of the work ourselves. Scout locations, find wardrobe, do the choreography…everything.” say dancers/choreographers Betsenat and Eyob. Most musicians in Ethiopia carry the burden of more than one specialty. Producers are also rappers, or recording artists and singers also do video production.
በልጅነቷ የወሰደቻቸው የሙዚቃ ትምህርቶች ጆሮዋን ለሙዚቃ ለማሰልጠን እንደረዷት ታምናለች። ስርአት ያለው ትምህርት ጥቅም የሚያጠራጥር አይደለም።
“ሳስበው አሁን የማውቀውን ለመማር የፈጀሁትን ጊዜ ያሳጥርልኝ ነበር” ይላል አቤል። “ቢሆንም ግን የምንገልገው ትምህርት እዛ አልነበረም” ሲልም ይጨምራል።
በመጀመሪያ ደረጃ ትምህርት ቤቶች ሙዚቃ የሚሰጠው ትኩረት ከፍተኛ ትምህርቶች ከሙዚቀኞቹ ጋር አብረው መሄድ ካለመቻላቸው እና ብዙዎች ከማቋረጣቸው ጋር ይገናኛል።
አቤል “ከሂሳብ እና ሳይንስ እኩል ትሉረት ሊሰጠው ይገባ ነበር” ይላል።
ምንም እንኳን ተስጥኦ፣ችሎታ እና ፈጠራ የሙዚቃው እንዱስትሪ ዋና አካላት ቢሆኑም ትውውቅ እና የአርቲስቶች አብሮ መስራት ምን ማድረግ እና ወዴት መሄድ እንዳለባቸው ማወቁ ላይ ትልቅ ሚና ይጫወታል። ኡኖ እንደሚለው ከሆነ ራሳቸውን ባስተማሩት እና ክፍል ውስጥ በተማሩት መካከል ያለው ዋና ልዩነት እሱ ነው።
“በልጅነቴ ስለጀመርኩ እየተሳሳትኩ ለመማር ችያለው። ነገርግን ተምርቀው ችሎታ እና ተሰጥኦ ብቻ ይዘው ኢንዱስትሪውን የሚቀላቀሉ ሙዚቀኞች ሙዚቃን ጠልተው በሌላ ዘርፍ ላይ ይሰማራሉ” ይላል።
ጀማሪ አርቲስቶች ትምህርት ከጨረሱ በኋላ ወዴት መሄድ እንዳለበቻው ለማወቅ ይቸገራሉ። ድምፅዊ እና የሙዚቃ ፀሃፊ የሆነችው ዮሃና ዮሃንስ እንደተመረቀች የነበረውን ጊዜ አስታውሳ ፈገግ ትላለች። በያሬድ የሙዚቃ ትምህርት ቤት ከነበራት ቆይታ በኋላ ቀጥሎ ማድረግ ያለባትን ለመለየት የተወሰነ ጊዜ ፈጅቶባታል።
“ከምርቃት በኋላ ድንገት ዘው ይልብሻል። አሁን ወዴት? አስፈሪ ነበር” ትላለች።
እንደ ፈንድቃ ያሉ ቦታዎች ራሳቸውን ላስተማሩም ሆነ ክፍል ውስጥ ለተማሩት የክፍት ማክሮፎን ዝግቶችን በማመቻቸት ስራቸውን እንዲያቀርቡ እና “እንዲታወቁ” ረድቷቸዋል።
“ሰው ማወቅህ ልዩነት ያመጣል” ይላል የማማዬ ዘፋኝ የሆነው ዳጊ። “ያደኩት በሙዚቀኞ ቤተሰብ ውስጥ ነው። አባቴ ድራመር ፤ አጎቴ ደግሚ ቤዚስት ነበር። ሌላኛው አጎቴ ደግሞ ኤሌክትሪክ ጊታሪስት ነበር። ስለዚህ ከሙዚቃ ጋር ነው ያደኩት። አሁንም ግን መድረክ ለማግኘት ፤ አብሮ ለመስራት እና መስሪያ ስቱዲዮ ማገኘት በምታውቀው ሰው ይወሰናል። አንዴ ኝ ምድረኩን አግኝተህ ታዋቂ ስትሆን ስራህን እንዳቀርብ ሁሉም ይጠራሃል” ሲልም ያክበታል።
Even though they admit being an independent artist can take a toll, most musicians have an aversion to management.
“It can be quite lonely,” says Iri Di. “Doing your own bookings, working to get your music out there and also making the music can be overwhelming for one person. It might be difficult to separate the manager from the artist. Having a manager would make things easier. But at the same time, being an independent artist means you have more control over your work.”
“I don’t think we are ready for management yet,” says Betesnat. “I think we need to earn a bit before we can look for a manager. Our schedule isn’t so crowded that we can’t handle the work right now.”
Negative experiences with regards to management could happen but there are some for whom the value is greater.
“It all depends on your process and what you want,” says Uno. “Having a manager means you get to focus on your art and that is very important. For me personally, having a manager means I have the freedom to take risks with my music.”
Either after graduating in music or going through the self education journey, tough choices regarding management, genre or collaboration are an inevitable experience.
“I think the artists of our generation can be choosy because we are at a transitional place in history with regards to technology and genre,” says Uno. “Risks are part of the journey. We do this work so the next one can create better.”
ሙዚቀኛው አንዴ ኢንዱስትሪው ውስጥ እግሩን ካስገባ እና የተወሰኑ ዘፈኖች ከለቀቀ በኋላ ቀጣይነቱን ማረጋገጥ ይኖርበታል። ግን በጊዜ ሂደት ከባድ ስራ ሊሆን ይችላል።
“አብዝህኛውን ነገር ራሳችን ነን የምንሰራው። ቦታ መፈልገ ፣ ልብስ መፈለግ ፤ ኬሪዮግራፊ… ሁሉንም” ይላል ዳንሰኛ/ኮሪዮግራፈሮቹ በፅናቱ እና እዮብ። አብዝሃኛው የኢትዮጵያ ሙዚቃኛ ከአንድ በአይ ሙያ የመያዝ ሃላፊነትን ይሸከማል። ፕሮዲውሰሮች ራፐርም ናቸው ወይም ድምፃውያን የቪዲዮ ፕሮዲውሰር ይሆናሉ።
ምንም እንኳን ነፃ አርቲስት መሆን ከባድ መሆኑን ሚያምኑም አብዝኛው አርቲስቶች ለማኔጅመት ፍራቻ አላቸው።
“ብቸኝነት ይሰማሻል። አንድ አርቲስት ብቻውን ከቡኪንግ ጀምሮ ሙዚቃውን መስራት እና እስከ ሙዚቃውን ማስተዋወቅ ድረስ ሃላፊነት መውሰዱ የሚያስጨንቅ ነገር ነው። አርቲስቱን ከማኔጀሩ ለመለየት አስቸጋሪ ነው። ማኔጀር ቢኖር ነገሩ ይቀላል። ነፃ አርቲስት መሆንም ኝ በስራህ ላይ ስልጣን አለህ ማለት ነው” ትላለች ኢሪ ዲ።
“ለማኔጀር ገና ነን ብዬ አስባለው” ይላል በፅናት። “ማኔጀር ከመፈለጋችን በፊት ትንሽ ገቢ መያዝ ይኒርብናል። መስራት እስኪያቅተን ድረስ በስራ የተጠበብንበት ሁኔታ ላይ አይደለም” ሲልም ይጨምርበታል።
በማኔጅመት ዙሪያ ያለፉ አሉታዊ ልምዶች ሊኖሩ ቢሉም ለአንዳንዶች ግን ዋጋው ከፍ ያለ ነው።
“ሁሊም ነገር እሚወሰነው በአሰራር ሂደትህ እና በምትፈልገው ነገር ነው። ማኔጀር አለህ ማለት የፈጠራ ስራህ ላይ ማተኮር ትችላለህ ማለት ነው። እሱ ደግሞ በጣም አስፈላጊ ነው። ለእኔ በግሌ ማኔጀር አለኝ ማለት በሙዚቃዬ አዲስ ነገር መኦከር እችላለው ማለት ነው።”
ከምርቃትም በኋላ ይሁን ራስን በማስተማር ውስጥ በማኔጅመንት ፣ አብሮ መስራት እና የሙዚቃ አይነት ላይ አሻሚ ምርጫዎች መኖራቸው የማይቀር ነገር ነው።
“በሙዚቃ አይነት እና ቴክኖሎጂ የታሪክ መሸጋሪያ ጊዜ ላይ ያለ ትውልድ ከመሆናችን አንፃር ሳስበው ምርጫችን ቀበጥ ያለ ሊመስል ይችላል” ይላል ኡኖ “ደፍሮ መሞከር የጉዞው አካል ነው። እኛ ይሄን የምንሰራው የነገው የተሻለ እንዲስራ ነው” ሲልም አክሎበታል።
